تالاب های بین المللی هامون در مرز ایران و افغانستان و در انتهای حوضه آبریز بین‌المللی هیرمند/هلمند واقع شده‌اند. مساحت کل این حوضه آبریز مشترک حدود ۲۰۰۰۰۰ کیلومترمربع می‌باشد که بخش وسیعی از آن در کشور افغانستان قرار دارد. ویژگی منحصر به فرد این تالاب‌ها، آب‌ شیرین آن‌ها است، علیرغم اینکه ظاهراً در انتهای یک حوضه آبریز بسته قرار گرفته‌اند. این تالاب‌ها یکی از اصلی‌ترین و با ارزش‌ترین اکوسیستم‌های آبی جهان هستند که در کنوانسیون‌های بین‌المللی رامسر و شبکه جهانی ذخیره­گاه زیست­کره یونسکو ثبت گردیده‌اند. این درحالیست که این تالاب‌ها در حال حاضر در فهرست Montreux، توسط اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت، به عنوان مناطق در معرض خطرات اکولوژیکی نیز ثبت و شناخته شده‌اند. دلتای داخلی سیستان، که در مجاورت تالاب‌ها واقع شده، حدود 700 هزار نفر جمعیت دارد که شامل ۵ شهر و ۹۰۰ روستا با میانگین بارندگی سالانه ۵۹ میلی‌متر در سال است. در این منطقه اقتصاد به شدت به کالاها و خدمات ارائه شده توسط تالاب‌های مذکور وابسته است. "بادهای 120 روزه" که امروزه  نیز حتی طولانی‌تر شده است و به عقیده مردم محلی در شرایط عادی کاهش‌دهنده گرمای هواست، در غیاب پهنه‌های آبی به شکل طوفان‌های گرد و غبار فلج کننده‌ای، سلامتی و معیشت مردم منطقه را به خطر انداخته است. تالاب‌های هامون در مساحتی بالغ بر ۵۷۰۰ کیلومترمربع گسترده شده که حدود ۳۸۶۰ کیلومترمربع آن در ایران قرار دارد. این تالاب­ها اثرات موثر و مختلفی بر وضعیت معیشت ساکنان منطقه دارند. با خشکی هامون‌ها، ساختار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیط­زیستی منطقه به‌طور نگران‌کننده‌ای در آستانه نابودی قرار گرفته است (شکل 1).

شکل (1): بیابان زایی در هامون ها

پیامدهای مستقیم بیابان‌زایی هامون‌ها در سال‌های اخیر به وضوح مشخص شده، این درحالیست  که تأثیرات غیرمستقیم گسترده‌تری مانند اختلال در حرکت پرندگان مهاجر، خطرات محیط زیستی بین‌المللی را نیز در منطقه تشدید می‌کند. گاو اصیل سیستانی در آستانه انقراض است (شکل ۲)، صنعت قدیمی صنایع دستی مانند سبد بافی (شکل ۳) نیز دیگر وجود ندارد و همین شرایط در مورد صنعت شیلات محلی که در گذشته در هامون وجود داشت نیز صدق می‌کند (شکل ۴).

شکل ۲ – گاو اصیل سیستانی در آستانه انقراض	شکل ۳ - صنعت سبد بافی در دشت سیستان	شکل ۴ – فعالیت‌های شیلات محلی در هامون ها

جریان اصلی ورودی به تالاب­های هامون از رواناب‌های سطحی طبیعی در حوضه رودخانه‌های هیرمند و فراه تامین می­شود که سرشاخه­ های این رودخانه ­ها نیز در افغانستان قرار دارد. مداخلات مستقیم و احداث سدهای انحرافی و مخزنی در این حوضه‌های حساس طی سال‌های اخیر و تا سال ۲۰۲۱، پیامدهای مختلفی را بر جریان ورودی و طبیعی تالاب­ های هامون تحمیل کرده است. ادامه انحراف آب، ساخت و سازها و توسعه سدسازی در بالادست نشانه‌های نگران کننده‌ای از تخریب بیشتر هامون‌ها محسوب می‌شود. برای رسیدگی و کمک به تعدیل این وضعیت غم انگیز و تلخ در منطقه، تبادل نظر و همفکری برای همکاری در جهت احیای تالاب­های هامون ضروری است. این کنفرانس بین­ المللی در نظر دارد زمینه را برای ادامه توجه و رسیدگی به این معضل فراهم کند.